Myanmar Depremi Hakkında Ne Biliyoruz?

Paylaş

28 Mart 2025 tarihinde Myanmar’ı vuran 7.7 büyüklüğündeki deprem, yalnızca bu Güneydoğu Asya ülkesini değil, tüm bölgeyi sarsan büyük bir trajediye dönüştü. Tayland ve Çin gibi komşu ülkelerde dahi hissedilen sarsıntı, yüzlerce insanın hayatını kaybettiği, binaların yıkıldığı, yolların çatladığı, iletişim hatlarının kesildiği ve insanlık dramlarının yaşandığı bir felaketin başlangıcı oldu. Peki bu büyük depreme dair ne biliyoruz? Elimizdeki bilgiler ışığında tüm detaylarıyla inceleyelim.

Depremin Teknik Detayları

ABD Jeolojik Araştırmalar Merkezi’ne (USGS) göre, depremin merkez üssü Myanmar’ın Sagaing şehrinin yaklaşık 16 km kuzeybatısında, yerin 10 km altında yer alıyor. Bu sığ derinlik, depremin yeryüzünde çok daha yıkıcı etkiler bırakmasına neden oldu. Depremin, ülkenin ikinci büyük şehri olan 1.5 milyon nüfuslu Mandalay’a olan yakınlığı da yıkımın boyutlarını artırdı. Mandalay’a ek olarak, başkent Nay Pyi Taw’un 100 km kuzeyindeki birçok yerleşim alanı da doğrudan etkilendi.

Etki Alanı Sadece Myanmar Değil

Deprem sadece Myanmar’ı etkilemedi. Tayland’ın başkenti Bangkok’ta yüzlerce kilometre uzaklıktaki bir inşaat halindeki yüksek katlı bina yerle bir oldu. Bu binada çalışan 81 inşaat işçisinin akıbeti hâlâ bilinmiyor. Şehirdeki başka bir görüntüde ise bir gökdelenin tepe katındaki yüzme havuzunun taşarak sularını aşağıdaki sokaklara boşalttığı görüldü.

Çin’in güneybatısındaki Yunnan bölgesi de sarsıntıyı hissetti. Hindistan’ın kuzeydoğusu dahil olmak üzere birçok ülkede depremin yarattığı korku dalgası hissedildi. Bu büyüklükte bir depremin bölgesel etkisi olması, levha sınırlarının birden fazla ülkeye uzanmasından kaynaklanıyor.

Ölü Sayısı ve Kurtarma Çalışmaları

Depremin hemen ardından kurtarma ekipleri bölgeye sevk edildi ancak enkaz altındaki insanlara ulaşmak hâlâ oldukça zor. Mandalay merkezli bir kurtarma görevlisinin BBC’ye yaptığı açıklamaya göre, yalnızca bu şehirde can kaybı "en az yüzlerle" ifade ediliyor. Resmî rakamların henüz açıklanamamış olması, hem teknik altyapı eksikliklerinden hem de ülkedeki politik atmosferden kaynaklanıyor.

Arama-kurtarma çalışmaları yetersiz ekipman, çöken yollar, iletişim problemleri ve elektrik kesintileri nedeniyle sekteye uğruyor. Yıkılan çok katlı apartmanlar, çöken köprüler ve kopan yollar nedeniyle birçok bölge hâlâ izole durumda.

Neden Bilgi Almak Bu Kadar Zor?

Myanmar, 2021 yılında gerçekleşen askerî darbeden bu yana bir cunta rejimiyle yönetiliyor. Bu rejim, medya ve bilgi akışı üzerinde sıkı bir denetime sahip. Yabancı gazetecilerin ülkeye girmesi neredeyse imkânsız ve yerel basın tamamen devlet kontrolünde. Bu da kriz anlarında şeffaf bilgiye ulaşmayı neredeyse imkânsız kılıyor.

Depremin ardından mobil ağların büyük kısmı devre dışı kaldı. Bazı bölgelerde elektrik tamamen kesildi. İnsanlar sosyal medya ya da haber servisleri aracılığıyla seslerini duyuramıyor. Bu, hem ulusal hem de uluslararası yardım koordinasyonunu doğrudan etkileyen bir faktör.

Depremler Neden Olur?

Dünyanın yüzeyi, “levha tektoniği” olarak bilinen süreçle birbirine komşu dev plakalardan oluşur. Bu plakalar zamanla hareket eder ancak sürtünme nedeniyle çoğu zaman sıkışıp kalırlar. Yeterli enerji biriktiğinde bir levha diğerine aniden kayar ve bu da bir depreme yol açar.

Depremler Moment Büyüklük Ölçeği (Mw) ile ölçülür. 7.7 büyüklüğündeki bir deprem, “büyük” sınıfına girer ve genellikle ciddi yapısal hasara ve can kayıplarına neden olur. Bu büyüklükteki bir sarsıntı, şehir altyapılarını tamamen kullanılmaz hâle getirebilir.

Myanmar Depremi Diğer Büyük Depremlerle Nasıl Karşılaştırılabilir?

Bu felaket, tarihteki en yıkıcı depremlerle kıyaslandığında büyüklük açısından biraz geride kalsa da, yarattığı insani krizle benzer seviyelere ulaşabilir.

• 2004 Endonezya Depremi ve Tsunamisi: 9.1 büyüklüğündeydi ve yaklaşık 228 bin kişinin ölümüne neden oldu.
• 2011 Japonya Depremi: 9.0 büyüklüğünde, Fukushima nükleer felaketini tetikledi.
• 1960 Şili Depremi: 9.5 büyüklüğüyle tarihin en büyük depremi olarak kayda geçti.

Myanmar’ın mevcut altyapı durumu, kriz yönetimi kapasitesi ve siyasi izolasyonu göz önüne alındığında, bu depremin etkileri uzun süre hissedilebilir.

Bundan Sonrası İçin Ne Olacak?

Myanmar, hâlihazırda iç savaş, ekonomik çöküş ve siyasi baskılarla boğuşurken şimdi de bir doğa felaketiyle karşı karşıya. Bu durum, uluslararası yardım kuruluşlarının ve bölgesel güçlerin kriz müdahalesi için daha dikkatli ve organize bir şekilde devreye girmesini zorunlu kılıyor.

Ancak bilgi akışının kısıtlılığı, Myanmar hükümetinin dış müdahaleye açık olmayışı ve yerel halkın izole hâli işleri karmaşıklaştırıyor. BM ve bölge ülkeleri, Myanmar’a yardım göndermek için diplomatik temaslarını artırmalı. Depremin kısa vadeli etkileri kadar, uzun vadeli sosyal ve ekonomik yansımaları da göz önünde bulundurulmalı.

Sonuç olarak, Myanmar’daki bu büyük deprem, yalnızca fiziksel bir yıkım değil; aynı zamanda siyasi, insani ve sosyolojik bir felaketi de beraberinde getirdi. Ülkenin bu trajediden çıkışı, sadece yapıların yeniden inşasıyla değil, aynı zamanda şeffaflık, özgürlük ve uluslararası işbirliğiyle mümkün olacak.