En İyi Bıçak Çeliği Nedir? (2)

Paylaş

 

Merhabalar, bugün "En iyi bıçak çeliği nedir? " Başlığı altında erişilebilir ve tercih edilebilir Yarı Paslanmaz çelikleri ele alacağız. Önceki blog yazımda Karbon çeliklerini ele almıştık, bu sefer çelik vasfındaki bir malzemenin atomsal boyuttaki yapısına eklenmiş özellikle Krom vb. Gibi metal atomlarının kimyasal kompozisyonu nasıl değiştirdiği ve karbon çelikler ile arasında nasıl temel farklar geliştirdiğini daha iyi anlayacağız.. 

Ben, Kuzeyli.. 

Yarı Paslanmaz Çelik Nedir? 

Temel prensipte karbon çeliklere  göre yapısında daha fazla Krom karbürleri bulunduran, asgari düzeyde  %11 Krom varlığı sınırını nadiren aşan kimyasal kompozisyonlara sahip, gündelik yaşamda ise Takım, Alet, Kalıp vb yapısal elemanların üretiminde kullanılan, nispeten pas ve korozyon direncine sahip lakin doğrudan dirençli olmayan çeliklerdir. Üretiliş şekil ve amaçlarına göre oldukça yüksek sertlik değerlerine ulaşabilirler. Bıçak veya hassas kesici yapımına uygun olabilir, kaynaklanabilir lakin sıcak şekillendirme (Dövme) ile işlenemeyecek yapıdadırlar. 

Nitekim, sıcak dövme işlemleri yapılarındaki atomsal tutuculuğu bozmakla birlikle yüksek oranda karbon kaybı  -  yanığı ile önemli oranda özelliklerini kaybetmelerine sebep olur. 

Bir benzer durumda keza ısıl işlem süreçleridir. Başarılı ısıl işlem süreci için temel imkanlar Endüstriyel yada endüstriyel benzeri standartlarda olmalıdır. Aksi takdirde sıcak dövme sürecinde meydana gelen atomsal zararın benzeri ısıl işlem süreçlerinde de görülmesi olasıdır. 

"Ülkemiz sınırları içerisinde bulunur , ithal olarak elde edilebilir yada hurda bazında temini mümkün kılınabilir Yarı paslanmaz çeliklerin özellikleri, kullanım alanları ve üretici tercihleri, kimyasal kompozisyonları vb. Bilgiler aşağıda listelenmiştir. "

D2 / 1.2379 / K110 

Yüksek karbonlu yapısı, yardımcı sertleşebilir ve sertlik artırıcı atomsal elemanları ve aldığı yüksek sertlik değerleri ile sağlam bir çeliktir. Yalnız, yapısı gereği bıçak çeliği olmaktan ziyade esasında bir kalıp çeliğidir. Yüksek sıcaklıklara dayanıklı ve sertlik değerlerini kaybetmeyecek şekilde tasarlanmış, kalınlık ölçüsü bazında "Kalıp" Vasıflı kullanıldığında performansa dayalı tatmin edici bir çeliktir. Nitekim konu kesici imalatı olduğunda da kullanıcı ve üreticiyi fevakalade tatmin edebilir. Devasa karbürlü bir yapıdadır, belirli uzunluk ölçüdü standartların üstünde kesici imalatında kırılganlık, fraktür, çatlama, namlu ucu atma vb sorunları beraberinde getirir. Buna karşın Bıçak vasıflı kısa ve orta boyut namlu imal edildiğinde uzun süreçler boyu keskinliğini koruyabilir, ağır şartlarda hizmet verebilir. Aldığı yüksek sertlikten ötürü zor bileylenir. Korozyonik ortamlarda ise karbon çelikler gibi doğrudan yapısal paslanma göstermese de, lekelenme beneklenme benzeri bir paslanma görüntüsü oluşturur veya  zaman içerisinde kararma gösterebilir.  

• Karbon (C) : % 1.40 - % 1.60 (Ort. % 1.55) 
• Krom (Cr) : % 11 - % 13 
• Manganez (Mn) : % 0.60
• Molibden (Mo) : % 0.70 - % 1.20
• Nikel (Ni) : % 0.30
• Silikon (Si) : % 0.60
• Vanadyum (V) : % 1.1

Uddeholm Sleipner

Yapısal olarak D2 ye benzer, lakin D2 nin beraberinde getirdiği sorunları bertaraf edebilmek adına Uddeholm firması aracılığıyla geliştirilmiş bir çeliktir. D2 ye nazaran daha kolay bileylenebilir, daha yüksek keskinlik alabilir, uzun namlulu kesici imalatına nispeten daha uygun bir çeliktir. D2 nin sağ kalamayacağı , ağır hizmetlerin beklendiği sahalarda performans gösterebilen yapıdadır. Karbon yükü bakımdan D2 kadar zengin olmasa da benzer ölçüde sertlik alabilir. Güncel üretim teknolojisinin nimetlerinden doğmuş İsveç menşei bir çeliktir. Paslanma direnci yüksek değildir, zaman içerisinde D2 benzeri bir korozyon tablosu çizebilir. Çalışmayı sevdiğim çelikler arasında yer alır. 

• Karbon (C) :  % 0.90 - % 0.97
• Krom (Cr) : % 7.80 - %8
• Manganez (Mn) :  % 0.50 
• Molibden (Mo) : % 2.5 - % 2.6
• Silikon (Si) : % 0.90 
• Vanadyum (V) : % 0.50

Bohler K340 ESR

Avusturya Bohler firması tarafından " Elektro Cürüf Eritme - ESR " Teknolojisi ile üretilmiş, çelikte meydana gelebilen non-homojen yapı yada gaz kabarcık olukları gibi istenmeyen kusurları minimalize etmek amacıyla tasarlanmış özel bir çeliktir. Yapısı gereği D2 nin gelişmişi bir çeliktir. Benzerlikler açısından Sleipner çelik gibi özellikler göstermektedir lakin ondan daha iyi olduğu kriterler mevcuttur. Ağır hizmet sahalarında tatmin edici performans gösterir, aldığı yüksek sertlik sonucu bileylenmesi zordur. Şahsi tecrübelerime göre D2 ile Sleipner çelik arasında bir yapıda ve her türlü boyutta kesici için tercih edilmesi doğru değildir. Genel anlamda kısa - orta boy bıçak vasıflı kesiciler için daha sonuçlar aldığı kanısındayım. 

• Karbon (C) : % 1.10 - % 1.15
• Krom (Cr) :  % 8.30 
• Manganez (Mn) : % 0.40
• Molibden (Mo) : % 2.10
• Silikon (Si) : % 0.90
• Vanadyum (V) : % 0.50

A2 / A681 / A682  / 1.2363 / T30102

Yapısal olarak D2 ye benzer, lakin D2 nin ön gösterimi gibi bir çeliktir. Benzer endüstriyel sahalarda kullanımı ve tercihi mümkündür. D2 deki gibi bir fraktür yatkınlığı yoktur, daha makul seviyelerde bir dayanımı vardır. Bıçak yapımına uygun olması yanı sıra gündelik hayatta Iskarpela ve benzeri yontma bıçakları , giyotin, kağıt ensdüstrisi makine bıçakları vb. Şekillerde hala karşımıza çıkmaktadır. Esas menşei Amerika olan bu çeliği Amerika ülke sınırları içerisinde çeşitli el aleti imalatında da görmekteyiz. Yüksek sertlik ve keskinlik alır, paslanma direnci var ama zayıf olarak kabul edilir. Kısa - orta boy kesicilerin üretiminde oldukça iyi sonuçlar verir. Diğer yarı paslanmaz grubu çeliklere nazaran, lokalize ısıl işlemlere daha iyi yanıt verir. Bu özelliği başka bir gruptan olan O1 çelik ile benzerdir. 

• Karbon (C) :  % 0.95 - % 1.10
• Krom (Cr) :  % 4.80 - % 5.30
• Manganez (Mn) : % 0.40 - % 0.80
• Molibden (Mo) : % 0.90 - % 1.20
• Silikon (Si) : % 0.10 - % 0.40
• Vanadyum (V) :  % 0.15 - % 0.35

Uddeholm Sverker 21 

İsveç Uddeholm firması tarafından üretilen D2 ye eş değer yapıda bir çeliktir. Gerek kimyasal kompozisyonu gerek saha inceleme sonuçları neredeyse birebir aynıdır. D2 ye göre modern üretim teknolojisi ile üretilmesi başlıca ve tek farkı sayılabilir. 

• Karbon (C) : % 1.55
• Krom (Cr) : % 11.8
• Manganez (Mn) : % 0.40
• Molibden (Mo) : % 0.80
• Silikon (Si) : % 0.30
• Vanadyum (V) : % 0.80

Uddeholm Rigor 

Yine İsveç Uddeholm firması tarafından geliştirilen, Amerikan A2 alet çeliği ile oldukça yakın benzerliker gösteren bir çeliktir. Yüksek sertlik ve keskinlik alır, darbe dayanımı iyidir. Ağır hizmet sınıfı sahalarda yüksek performans gösterir. A2 ye nazaran daha iyi bıçaklık bir çeliktir, lakin uzun namlulu kesiciler konusunda Amerikan A2 Alet çeliği kadar iyi değildir. Aralarındaki temel fark da burada yatmaktadır. 

• Karbon (C) : % 0.95 - % 1.01 (Ort. % 1) 
• Krom (Cr) : % 5.30
• Manganez (Mn) : % 0.55 - % 0.60
• Molibden (Mo) : % 1.10
• Silikon (Si) : % 0.30
• Vanadyum (V) : % 0.15 - % 0.35 (Ort. % 0.20) 

Viking / A8Mod / 1.2360 

Bohler - Uddeholm firması tarafından geliştirilen, kimyasal kompozisyonu gereği düşük karbonlu olmasına rağmen iyi sertlik alabilen, iyi keskinlik alan ve koruyabilen, ağır hizmet sınıfında oldukça iyi sonuçlar alan bir çeliktir. Sınıfdaş olduğu diğer çeliklere göre çok daha iyi boyutsal kararlılık gösterir. Kısa namlulu, orta ve uzun namlulu pala satır vb kesiciler için iyi tercih olabilir. Malesef ülkemiz standartlarında geçmişe nazaran temini zordur. Bileylemesi nispeten kolaydır. 

• Karbon (C) : % 0.50 - % 0.55
• Krom (Cr) : %8 - % 8.8
• Manganez (Mn) : % 0.50 - % 0.60
• Molibden (Mo) : % 1.50 - % 1.55
• Silikon (Si) : % 1.00 - % 1.10
• Vanadyum (V) :  % 0.50 

Evet, bugün mümkün olan en anlaşılabilir detayları ile kullanıcılar ve üreticiler için verimli bir eğitim içeriği oluşturmaya çalıştım. Çalışmalarımı ve benzeri bilgilerin devamını daha yakından takip edilebilmesi adına İnstagram ve "X " (Twitter) Profil bilgilerim ektedir. "Kuzeylinin Atölyesi " Markası adı altında, Soğuk çeliğin serüvenine hoşgeldiniz. Ben Kuzeyli, Saygılarımla.. 

İnstagram : Kuzeylinin Atölyesi 

URL Link : https://www.instagram.com/kuzeylinin.atolyesi

X : Samet Usta 

URL Link : https://x.com/Samet_Usta_